Santa Liberata ou Librada
Baiona (Pontevedra)

Santa Liberata ou Librada, que exerce a abogacía nos partos difíciles, naceu en Baiona, no século II, e ten a súa lenda ligada á das nove irmáns, todas elas mártires, e nacidas dun mesmo parto: Ginivera, Victoria, Eumelia, Germana, Gemma, Marcia, Basília, Quiteria e Librada, salvándose as oito primeiras de morreren afogadas por orden da súa nai —que encomendara á súa comadroa, Sila, que nunha cesta as botase ó río Miñor— gracias á compaixón desta que ocultamente as criou.
O móbil deste infanticidio era que se tiña a crenza de que os partos múltiples eran debidos ó adulterio e Calsia, a nai, trataba de ocultar as outras irmáns ó seu home, Lucio Catélo, gobernador de Balcagia (Baiona). Descubertas po-lo pai en Braga, intenta face-las renegar da súa fe e, po-la súa firme negativa sofren o martirio.
A Librada, moi fermosa, trata de casa-la cun príncipe e ela pide a Deus que afee o seu rostro no momento de ser presentada ó seu prometido. O milagre cúmprese e a súa cara aparece poboada de barba e bigote.
Despois ven o martirio da 'Protomártir da Cruz' e Santa Liberata é a primeira muller que expira na cruz. Goza de moita devoción, mesmo entre os portugueses do Miño. Camiño da súa capela cantan:
Hei de ir o señor San Cosme
hei de ir e vir por Baiona,
ver a Santa Liberata
na súa capela nova.
ALONSO, Eliseo. Bajo MIño y Costa Sur,
Industrias Gráficas Noroeste, Vigo (Pontevedra)